El movimiento feminista en Irán durante las protestas por la muerte de Yina Mahsa Amini. Planteamientos interseccionales
Mots-clés :
Irán, Protestas, Feminismo, Interseccionalidades, Hiyab(c) Tous droits réservés Guillermo Martínez Rabadán 2025

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale 4.0 International.
Résumé
La muerte de Yina Mahsa Amini a manos de la Polícia de la Moral en septiembre de 2022 en Teherán provocó una oleada de protestas donde las mujeres adquirieron un protagonismo sin precedentes. Diversos analistas han considerado que las protestas han adquirido un cariz de reivindicación feminista insólito en Irán. Podemos considerar que las nuevas tecnologías han hecho penetrar la cuarta ola de feminismo en el país, sobre todo entre la juventud, haciendo que el feminismo reivindicado sea de carácter interseccional. Pero algunos consideran que se han obviado otro tipo de opresiones. Consideramos que aunque ambas posturas son ciertas, las protestas constituyen un precedente en la historia de su sociedad civil con posibles repercusiones futuras.
Téléchargements
Références
ADELKHAH, Fariba (1996): La revolución bajo el velo. Mujer iraní y régimen islamista. Trad. Juan Vivanco. Barcelona: Ediciones Bellaterra.
AFARY, Janet (2012): “Feminist Movements I. Introduction, II. In The Late Qajar Period,” Encyclopaedia Iranica, IX/5, pp. 489-491, disponible en http://www.iranicaonline.org/articles/feminist-movements-i-ii [consulta: 24 de enero de 2024]
ALIKARAMI, Leila (2021): Women & Equality in Iran. Law, Society and Activism. London y Otras: IB Tauris.
ALINEJAD, Masih (2018): The Wind in my Hair. My Fight for Freedom in Modern Iran. Virago
ÁLVAREZ-OSSORIO ALVARIÑO, Ignacio (2023): “Irán: contestación doméstica y retos regionales” Anuario CEIPAZ 2022-2023. Policrisis y rupturas del orden global., mayo de 2023, disponible en https://ceipaz.org/wp-content/uploads/2023/06/6.IgnacioAlvarez-Ossorio.pdf [consulta: 11 de julio de 2023]
ANSÂRI, Hâdi (2022): “Tayrobe-ye târiji az ‘amâmeparâni dar Irân”, Khabar On Line, 12/11/2022, disponible en https://www.khabaronline.ir/news/1693963/?????-??-??????-??-?????-?????-??-????? [consulta: 5 de julio de 2023]
BAHRAMITASH, Roksana & ESFAHANI, Hadi Salehi (2011): “Modernization, Revolution, and Islamism. Political Economy of Women’s Employment”, en BAHRAMITASH, R. & ESFAHANI, H.S. (Eds.): Veiled Employment. Islamism and the Political Economy of Women’s employment in Iran. Syracuse, NY: Syracuse University Press, pp. 53-83.
BEAUVOIR, Simone de (1949). Le Deuxième Sexe. Paris: Gallimard.
CABI, Marouf (2022): “Iranian Kurdistan: Can the Expansion of Civil Society Drive Democratisation?”. LSE, 10/11/2022, disponible en https://blogs.lse.ac.uk/mec/2022/11/10/iranian-kurdistan-can-the-expansion-of-civil-society-drive-democratisation/ [consulta: 10 de Julio de 2023]
CRENSHAW, Kimberlé (1989): "Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics," University of Chicago Legal Forum: Vol. 1989: Iss. 1, Article 8.
Disponible en: http://chicagounbound.uchicago.edu/uclf/vol1989/iss1/8 [13 de abril de 2024]
DELSHAD, Parisa (2023): “A Tale Worth Told: Neoliberal Feminism and Conditional Hospitality in Masih Alinejad’s The Wind in My Hair: My Fight for Freedom in Modern Iran (2018)”, Lectora, 29: 117-135. Date of publication: 31/10/2023. D.O.I.:https://doi.org/10.1344/Lectora2023.29.7
FARAHANI, Fataneh (2022): “70 Feminist Reasons Why Women Protest in Iran Today.”, Jadaliyya, 26/10/2022, disponible en https://www.jadaliyya.com/Details/44537 [consulta: 5 de Julio de 2023]
FOUCAULT, Michel (1975): Surveiller et Punir. Naissance de la prison. Paris: Gallimard
FRIEDAN, Betty (1963): The Feminine Mystique. New York: W.W. Norton
GHADERI, Farangis & GONER, Ozlem (2022): “Why Jîna: Erasure of Kurdish Women and Their Politics from the Uprisings in Iran”, Jadaliyya, 1/11/2022, disponible en https://www.jadaliyya.com/Details/44560/Why-“Jîna”-Erasure-of-Kurdish-Women-and-Their-Politics-from-the-Uprisings-in-Iran [consulta: 4 de Julio de 2023]
GOLDUST, Šâyâ (2024): “?anbeš-e Ranginkamâni va zanân-e Irân; motâlebât ? talašhâ-ye moštarek.” Iranwire. 8/3/2024, disponible en https://iranwire.com/fa/blogs/126228 [consulta: 14 de abril de 2024]
GÓMEZ GARCÍA, Luz (2009): Diccionario de islam e islamismo. Madrid: Espasa Calpe.
EL HACHMI, Najat (2019): Siempre han hablado por nosotras. (Trad. Ana Ciurans). Barcelona: Planeta.
ELLING, Rasmus C. (2013): Minorities in Iran. Nationalism and Ethnicity after Khomeini. New York: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/9781137047809
HOLLIDAY, Shabnam (2023): “Iran’s ‘Woman, Life, Freedom’ Movement Highlights Global Issues”, LSE, 10/2/2023, disponible en https://blogs.lse.ac.uk/mec/2023/02/10/irans-woman-life-freedom-movement-highlights-global-issues/ [4 de Julio de 2023]
IRÂNINTERNAŠANÂL [@IranIntlbrk] (2022, septiembre 22). Šâyâ Goldust, zan-e trans o fa´âl-e hoquq-e aqaliyathâ-ye yensi o yensiti… rany-e mâ rany-e moštareki ast ke yensiyat, garâyeš-e yensi… , https://twitter.com/IranIntlbrk/status/1574226537133797376
KHELADZE, Bako (2022): “Protest in Iran: Causes, Threats and Possible Scenarios”, LSE, 25/10/2022, disponible en https://blogs.lse.ac.uk/mec/2022/10/25/protest-in-iran-causes-threats-and-possible-scenarios/ [consulta: 6 de Julio de 2023]
KHEZRI, Haidar (2021): “Unrest across Iran continues under state’s extreme gender apartheid”, The Conversation. 21/9/2022, disponible en https://theconversation.com/unrest-across-iran-continues-under-states-extreme-gender-apartheid-183766 [consulta: 4 de Julio de 2023]
MESA, Manuela (2023): “Política Exterior Feminista: Un proceso en conformación en Europa y América Latina” Anuario CEIPAZ 2022-2023. Policrisis y rupturas del orden global, mayo de 2023, disponible en https://ceipaz.org/wp-content/uploads/2023/06/5.ManuelaMesa.pdf [consulta: 11 de julio de 2023]
MIR-HOSSEINI, Ziba (2012): “Feminist Movements iV. In The Islamic Republic,” Encyclopaedia Iranica, IX/5, pp. 498-503, disponible en http://www.iranicaonline.org/articles/feminist-movements-iv [consulta: 24 de enero de 2024]
MITTELHAMMER, Barbara & ADEBAHR, Cornelious (2023): ““Woman, Life. Freedom”: A German feminist foreign towards Iran” Heinrich Böll Stiftung. The Green Political Foundation, 2/1/2023, disponible en https://www.boell.de/en/2023/01/02/woman-life-freedom-german-feminist-foreign-policy-towards-iran [consulta: 4 de Julio de 2023]
OCALAN, Abdullah (2013): Liberating Life: Woman’s Revolution., Cologne: International Initiative Edition.
PÉREZ GARZÓN, Juan Sisinio (2018): Historia del Feminismo. Madrid: Los Libros de la Catarata.
RAMÍREZ, Ángeles y MIJARES, Laura (2021): Los feminismos ante el islam. El velo y los cuerpos de las mujeres. Madrid: Catarata.
RIDGEON, Lloyd (2021): Hijab: three modern Iranian seminarian perspectives. London: Gingko. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv1wmz3nq
SALAM, Dara (2023): “From Liberté, Egalité, Fraternité to Woman, Life, Freedom”. LSE, 9/1/2023, disponible en https://blogs.lse.ac.uk/mec/2023/01/09/from-liberte-egalite-fraternite-to-woman-life-freedom/ [consulta: 4 de Julio de 2023]
TOHIDI, Nayereh (2008): “La negociación entre el patriarcado y la modernidad en Irán.” La emergencia del feminismo islámico. Selección de ponencias del Primer y Segundo Congreso Internacional de Feminismo Islámico. Barcelona: Oozebap.
VARELA, Nuria (2019): Feminismo 4.0. La cuarta ola. Barcelona: Penguin Random House.